O PROJEKCIE
Projekt „Jak uczynić głos słyszalnym?” Ciągłość i przemiany kurdyjskiej kultury i rzeczywistości społecznej w perspektywie postkolonialnej finansowany w ramach programu SonataBis1 przez Narodowe Centrum Nauki jest przedsięwzięciem zespołowym grupki młodych polskich badaczy, którzy od lat zajmują się Kurdystanem.
Celem naukowym projektu jest przeanalizowanie i opisanie procesu ciągłości i przemian kurdyjskiej kultury i rzeczywistości w odniesieniu do zagadnień etycznych, literackich, religijnych i filozoficznych oraz politologicznych i społecznych. Do tej pory tzw. problem kurdyjski i kultura kurdyjska były rozpatrywane w większości w odniesieniu do teorii narodowych i problemu narodowej tożsamości. Jak wiadomo Kurdowie są jednym z największych narodów nie posiadających własnego państwa, zamieszkują Kurdystan - region będący dziś częścią czterech państw: Turcji, Iraku, Syrii i Iranu. Kurdyjskie dążenia niepodległościowe sprawiły, że problem kurdyjskiej tożsamości narodowej był zawsze w centrum uwagi.
Jak pokazały nasze dotychczasowe badania i doświadczenia nie jest to jedyne zagadnienie warte zainteresowania, dlatego tak ważne jest wypracowanie dokładniejszego podejścia do tej tematyki. Wykorzystując perspektywę postkolonialną, ale także wiele dodatkowych ujęć odnoszących się do szczegółowych badań, które zostaną wykonane w ramach projektu chcemy uzyskać bardziej wielowymiarowy obraz kurdyjskiej rzeczywistości (zarówno tej w Kurdystanie jak i na imigracji w Europie). Analiza kurdyjskiej rzeczywistości w perspektywie postkolonialnej pozwoli na dostrzeżenie wielu wartości i sposobów interpretacji otaczającego świata, które do tej pory umykały uwadze badaczy, a które mają szczególne znaczenie dla rozumienia i rozwiązywania problemów Kurdystanu i Bliskiego Wschodu.
Szczegółowy zakres naszych badań obejmuje:
- Wartości etyczne i estetyczne kurdyjskiej kultury i literatury (dr Joanna Bocheńska)
- Rola tłumaczeń na język kurdyjski w tworzeniu nowych wartości etycznych, kulturalnych i społecznych (dr Marcin Rzepka)
- Społeczno - polityczna rola kurdyjskich instytucji kulturalnych (dr Renata Kurpiewska-Korbut)
- Relacje pomiędzy Kurdami i mniejszościami chrześcijańskimi (Krzysztof Lalik)
- Społeczne konstruowanie i negocjowanie tożsamości etnicznej przez tureckich Kurdów w ramach codziennych i odświętnych praktyk (Karol Kaczorowski).
Chcemy również wykorzystać własne nieco odmienne doświadczenia i perspektywy dla wzajemnego wzbogacenia naukowego warsztatu, ale i dla niezwykle istotnej w danym momencie - konsolidacji wiedzy zebranej dotychczas niezależnie przez każdego z nas. Jest to zadanie kluczowe dla rozwoju w Polsce i na świecie studiów kurdyjskich, które dotychczas miały bardzo rozproszony charakter. Nasza uwaga będzie skupiona przede wszystkim na procesie przemian i zjawisku ciągłości w odniesieniu do czterech wspomnianych wyżej wymiarów. Mottem przewodnim projektu jest pytanie Jak uczynić głos słyszalnym?, obecne w teorii postkolonialnej analizującej sytuację tzw. podporządkowanych, ale przede wszystkim we współczesnej kurdyjskiej literaturze, działalności kulturalnej, społecznej i politycznej. Dla wielu twórców i aktywistów zagadnienie to stanowi szczególne "być albo nie być" kurdyjskiego świata.
Zmieniona sytuacja na Bliskim Wschodzie (powstanie w ramach federacyjnej struktury państwowej Regionu Kurdystanu w Iraku, ale także aspiracje Turcji do członkostwa w UE i liberalizacja życia społecznego i kulturalnego w tym kraju) stała się dla Kurdów impulsem do działania w obrębie wielu dziedzin, w tym przede wszystkim kulturalnej i społecznej. Ta szczególna dynamika narzuca twórcom i aktywistom szukanie sposobów by uczynić słyszalnym głos kurdyjskiej kultury i budowanej na niej wizji "nowego" porządku Bliskiego Wschodu. Jest to głos uznający "wartość kultury" w kształtowaniu wizji politycznych i społecznych oraz "zdanie słabszego" - przez lata represjonowanego podmiotu, jakim są Kurdowie, ale i inne mniejszości etniczne i religijne zamieszkujące ten region. Wnikliwa analiza procesu ciągłości i przemian, a także najważniejszych wartości, jakie ma dziś do przekazania kurdyjska kultura wydaje się celem pierwszoplanowej wagi nie tylko dla światowej orientalistyki, ale i dla samej humanistyki.
Analiza ciągłości i przemian pozwoli na uchwycenie dynamiki i wielotorowości zjawisk (zmianom w imię nowoczesności towarzyszy powrót do wielu tradycyjnych wartości, ale też często nowa, nie „tradycyjna” ich interpretacja). Kurdystan jest miejscem pod wieloma względami wyjątkowym i wartym uwagi badacza, gdyż zdany przez lata na izolację zachował wiele ze swoich dawnych tradycji i sposobu myślenia. Analiza kurdyjskiej próby łączenia tradycji i nowoczesności jest więc dziś jednym z najciekawszych tematów badawczych. Celem projektu stanie się w ten sposób wsparcie rozwoju studiów kurdyjskich w Polsce.
Nasi Partnerzy:
Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu
Kurdyjskie Centrum Informacji i Dokumentacji
