Obywatelstwo, migracja i aktywizm kobiet w Kurdystanie i diasporze
Na przełomie 2024 i 2025 roku rozpoczęliśmy realizację nowej inicjatywy Citizenship, Migration and Women’s Activism in Kurdistan and the Diaspora (Obywatelstwo, migracja i aktywizm kobiet w Kurdystanie i diasporze), która jest częścią projektu Science and Society: Bilateral initiative in Social Sciences, Arts and Humanities (Nauka i społeczeństwo: Dwustronna inicjatywa w zakresie nauk społecznych, sztuki i nauk humanistycznych) finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki z Norweskiego Mechanizmu Finansowego (2014-2021) oraz Mechanizmu Finansowego EOG (2014-2021).
Zaangażowane Instytucje: Pracownia Studiów Kurdyjskich UJ, Centrum Kultury Filmowej im. Andrzeja Wajdy w Warszawie, Centrum Zaawansowanych Studiów Ludnościowych i Religijnych UEK (CASPAR, Kraków), Centrum Studiów Genderowych Uniwersytetu Oslo, Fafo, Instytut Badań Pracy i Społecznych (Oslo), Instytut Kurdyjski w Brukseli, stowarzyszenie Kurdish Academics and Professionals Network (Kurd Akad) oraz Kurdyjskie i Tureckie Centrum Społeczne/Halkevi Kurdish and Turkish Community Centre w Londynie.
Nasz nowy projekt koncentruje się na popularyzacji wyników badań projektu ALCITfem (Aktywizm i jego moralne i kulturowe podstawy: alternatywne obywatelstwo i rola kobiet w Kurdystanie i diasporze) i współpracy z podmiotami pozaakademickimi. W lutym i marcu zaprosimy Państwa na cykl dyskusji, warsztatów i wystawę. Wydarzenia te są organizowane we współpracy z polskimi i kurdyjskimi instytucjami akademickimi w Warszawie, Brukseli i Londynie. Chcemy porozmawiać na temat różnych aspektów kurdyjskiej migracji zarówno w przypadku samych migrantów jak i społeczności przyjmujących, szczególnie w Polsce, gdzie kryzys na granicy polsko-białoruskiej ujawnił wiele pilnych potrzeb. Skupimy się na aktywizmie kurdyjskich kobiet, ich reprezentacji, działalności artystycznej i aktywności w tzw. niewielkiej skali, które badaliśmy w projekcie ALCITfem. Punktem wyjścia do dyskusji będą polskie i kurdyjskie filmy, tak aby publiczność mogła wykorzystać zainspirowaną filmami wyobraźnię moralną w celu wyobrażenia sobie i przemyślenia sytuacji migrantów. Projekt będzie realizowany odpowiednio z instytucjami polskimi i kurdyjskimi.
Wydarzenia
Festiwal filmów kurdyjskich: Kurdish Sun in Winter Warsaw (Kurdyjskie słońce w zimowej Warszawie, 7-9.02.2025). We współpracy z Centrum Kultury Filmowej Andrzeja Wajdy przedstawiamy pokaz polskich i kurdyjskich filmów dokumentalnych i fabularnych, pozwalających na wgląd w kurdyjską rzeczywistość i jej trudne warunki wpływające na migrację Kurdów do Europy. Nasz festiwal adresowany jest do warszawskiej publiczności, w tym do młodzieży, studentów, aktywistów, dziennikarzy i pracowników naukowych. W programie przewidziane są także warsztaty dla dzieci, a film Winners przeznaczony jest również dla nastolatków. Refleksje uczestników zostaną zebrane za pośrednictwem podcastu „Open Mic” przygotowanego przez grupę młodych reżyserów współpracujących z Centrum Kultury Filmowej Andrzeja Wajdy. W ten sposób wzbogacą oni wydarzenie poprzez swoją perspektywę. Podcast zostanie opublikowany na platformie VOD Warszawa.
Cztery filmy zaprezentowane podczas festiwalu to Silent Trees Agnieszki Zwiefki (2024), Heskif w reżyserii Elif Yiğit (2021), Winners Soleen Yusef (2024) i Sonne w reżyserii Kurdwin Ayub (2022). Wszystkie w różny sposób nawiązują do tematów, które badaliśmy w projekcie ALCITfem, i które zostały omówione w naszej książce Enacting Citizenship: Kurdish Women's Resilience, Activism, and Creativity (Palgrave Macmillan 2025). Tematy te obejmują aktywizm kurdyjskich kobiet, rodzinę, ekologię i kurdyjskie dziedzictwo kulturowe. Dyskusje z udziałem członków projektu ALCITfem i innych zaproszonych gości, które odbędą się po projekcjach, zapewnią widzom wiedzę i możliwość dostrzeżenia szerszego kontekstu przedstawionej w filmach rzeczywistości. Celem tych działań jest przeciwdziałanie dehumanizacji Kurdów i kurdyjskich kobiet oraz budowanie potencjału wiedzy, który umożliwi lepsze zrozumienie przyczyn migracji i lepszą komunikację między migrantami, a społeczeństwem przyjmującym.
Wystawa: Jin, Jiyan, Azadî (Kobieta, Życie, Wolność). Festiwalowi filmowemu towarzyszyć będzie wystawa prac kurdyjskiej artystki Rounak Rasoulpour zaprezentowana w Parku Ujazdowskim w Warszawie. Rounak Rasoulpour pochodzi z Kurdystanu irańskiego, obecnie mieszka w Szwecji. Jest znaną twórczynią plakatów (w tym dla naszego wydarzenia), ilustracji i okładek do książek np. wydanego w Polsce zbioru opowiadań Mehmeda Dicle Gorączka (2020).
We współpracy z kurdyjskimi instytucjami w Europie:
Wraz z Kurdyjskim Instytutem w Brukseli (12-13.02.2025) oraz Kurd Akad & Społecznym Centrum Kurdyjsko-Tureckim Halkevi w Londynie (28.02-01.03.2025) zapraszamy na dwa dwu dniowe warsztaty w Brukseli i Londynie. Podczas warsztatów zaprezentujemy rezultaty naszych badań i naszą książkę Enacting Citizenship: Kurdish Women's Resilience, Activism, and Creativity, jak też dwa filmy: On the Roads of Freedom (2023) w reżyserii Marii i Shivy Ghalvazi (Bruksela) oraz Anioły z Sindżaru (2022) w reżyserii Hanny Polak (Londyn). Oba filmy nawiązują do tematów podejmowanych w ramach projektu ALCITfem i w naszej książce.
Dodatkowo zastanowimy się nad sposobami budowania mostów pomiędzy międzynarodowym środowiskiem akademickim, a kurdyjską diasporą i instytucjami kulturalnymi. Z naszego doświadczenia wynika, że wymiana i współpraca pomiędzy wyżej wymienionymi instytucjami i badaczami jest niewielka. Instytucje te są często ważnymi ośrodkami kultury i zapewniają dostęp do diaspory kurdyjskiej, jej bogatych archiwów oraz inicjatyw kulturalnych i społecznych. Nawiązywanie współpracy pomiędzy badaczami i kurdyjskimi instytucjami kulturalnymi w Europie może stymulować wymianę doświadczeń i perspektyw oraz budowanie wciąż brakującego potencjału wiedzy o Kurdach, ich społeczeństwie i kulturze, która dziś stanowi nieodłączną część Europy.
