Porządek Miłości i Nienawiści

24.01.2014

Porządek Miłości i Nienawiści. Kultura kurdyjska w świetle filozofii Maxa Schelera

dr Joanna Bocheńska

Max Scheler w swoim dziele Istota i formy sympatii oraz w niedokończonej rozprawie Ordo Amoris definiuje znaczenie miłości i nienawiści postrzeganych jako niezależne od rozumu fundamentalne emocjonalne akty warunkujące poznanie i funkcjonowanie człowieka w świecie. Miłość jest aktem nie mającym przyczyny i bezwarunkowym. Fundowana jest na intencjonalnym akcie współodczucia drugiej osoby. Miłość to ruch ku wartości wyższej, podczas gdy nienawiść jest ruchem ku wartości niższej w człowieku, dlatego z reguły miłość ma charakter twórczy a nienawiść destrukcyjny. Jego definicja porządku miłości i nienawiści (ordo amoris), jako hierarchiczna czerpie z tradycji neoplatońskiej, odwołuje się jednak również do woli człowieka. W niektórych punktach filozofia Schelera zdaje się być bliska rozumieniu miłości w tradycji kurdyjskiej (sakralne teksty jezydzkie i poemat Mem i Zin Ehmede Chaniego). Natomiast podkreślane przez Schelera ujawnienie porządku ordo amoris poprzez naruszenie jego ładu i harmonii mogą stanowić ciekawą perspektywę dla opisywania zagadnień poruszanych dziś przez współczesną literaturę kurdyjską. Próba definiowania przez Schelera czym miłość jest, a czym nie jest daje również ciekawy punkt odniesienia dla studiów postkolonialnych, w których tak ważne znaczenie ma relacja wobec „innego”, a więc umiejętne współodczuwanie.